Khủng hoảng và tội phạm

Tin mới cho thấy, sát thủ ở New York trong vụ thảm sát mới đây là một nạn nhân của tình hình kinh tế yếu kém. Đề tài nghiên cứu về điều kiện kinh tế và tội phạm đã được đào sâu từ tương đối lâu (bài báo "Crime and Punishment" của Gary Becker (1968) có lẽ là một trong những viên gạch đầu tiên). Nói chung, kinh tế yếu kém dẫn đến nhiều tội phạm, song tỷ lệ tội phạm tài sản (trộm cắp, đột nhập nhà, cướp tài sản vv.) lại ít đi so với các loại tội phạm khác (vì người ta để ý canh chừng tài sản nhiều hơn trong tình hình kinh tế khó khăn). Trong thời điểm hiện nay, nếu không có can thiệp kịp thời vào hệ thống cảnh sát, rất dễ dẫn đến gia tăng đáng kể tội phạm bạo lực không nhằm vào tài sản. Nghiên cứu thực nghiệm cho thấy tỷ lệ tội phạm bị kết tội và phải đi tù có ảnh hưởng giảm các vụ tội phạm sau này. Như vậy có lẽ một phần của gói kích cầu của chính phủ (không chỉ ở Mỹ) nên dành cho hệ thống cảnh sát và nhà tù. Đây cũng là một câu chuyện buồn của nước Mỹ, khi mà nhà tù vốn đã nhiều lại có khả năng phải thêm chỗ. Và phần lớn cư dân trong các khách sạn đặc biệt này thuộc về những nhóm dân cư số ít, thường chịu thiệt thòi trong xã hội, đặc biệt là người da đen.

Đối với các nhà kinh tế học thực nghiệm, có lẽ thời gian này là cơ hội để nghiên cứu nguyên nhân các vụ thảm sát, vì hiếm khi có nhiều vụ thảm sát trên khắp thế giới như thế này. Dĩ nhiên là chẳng ai mong đợi gì chuyện này cả.

Cập nhật: Blog của Linh liệt kê những vụ thảm sát tại Mỹ trong thời gian gần đây. Số lượng như vậy tương đối nhiều.

Một điểm đáng chú ý là cảnh sát, nhà tù, hay các biện pháp ngăn ngừa (deterrence) bằng cách nâng cao khả năng chịu hình phạt và mức độ hình phạt có lẽ không có tác dụng gì với các vụ thảm sát. Hạn chế sử dụng súng hiện thời cũng không hẳn có tác dụng, vì vấn đề của một chính sách hạn chế sử dụng súng mới là làm sao kiểm soát được súng đã được cấp phép và đi vào sử dụng. Có thể việc mở rộng các trung tâm trợ giúp tâm lý, giảm stress vv. sẽ có tác dụng hơn chăng?